10 października 2017 r. (wtorek)
Muzeum Ziemi Kociewskiej, ul. Boczna 2, Starogard Gdański
Organizatorzy: Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, Muzeum Ziemi Kociewskiej
Kurator: Anna Sujecka
Czas trwania wystawy: 10 października 2017 r. – 10 marca 2018 r.
Na zaplanowanej na październik 2017 roku wystawie „Die blume ist verwelckt. Protestanckie funeralia na Pomorzu od początku XVII do poł. XX wieku.” oglądać będzie można różnorodne obiekty służące upamiętnianiu zmarłych. Większość z nich pochodzi z terenów obecnego Pomorza Środkowego, które od lat trzydziestych XVI wieku aż do zakończenia II wojny światowej związane było z wyznaniem zainicjowanym przez Marcina Lutra. Na wystawie prezentowane będą epitafia, nagrobki, pamiątkowe tablice oraz inne przedmioty towarzyszące obrzędom pogrzebowym. Ich zadaniem było upamiętnienie cnót zmarłego, zachowanie pamięci o nim oraz przekazanie treści nawołujących do poprawy życia.
Inaczej niż obecnie, kiedy nagrobek i trumna zamawiane są dopiero po śmierci, część prezentowanych na wystawie obiektów powstała była jeszcze za życia fundatora. Chcąc uczcić majestat Boga, dać wyraz swoim przekonaniom religijnym oraz przetrwać w pamięci potomnych zamawiano niejednokrotnie całe kaplice, ołtarze, epitafia. Wszystkie one stanowiły swoisty exegi monumentum, którego treści i forma do dziś budzą uznanie. Warto zaznaczyć, że nie wszystkie eksponowane zabytki wyszły spod ręki artystów. Część z nich to dzieła rzemieślników i ludowych twórców, które poruszają prostotą form i naiwnością. Nieodzownym elementem nowożytnych epitafiów były obraz i tekst. Pierwszy mógł przedstawiać treści symboliczne, dogmatyczne lub po prostu – portret zmarłego. Drugi odnosił się do źródła biblijnego – najczęściej psalmów lub ewangelii oraz przekazywał informacje kim był zmarły, kiedy zmarł, czym wsławił się za życia. Niemiecki tytuł wystawy został zaczerpnięty z XVIII-wiecznego epitafium poświęconego dzieciom z rodziny Blum. Tłumaczony na język polski jako „Zwiądł już kwiat” jest przypomnieniem o kruchości życia i nawoływaniem do refleksji nad doczesnością w nadziei na życie wieczne. Pisownia cytatu odpowiada oryginalnemu zapisowi uwiecznionemu na zabytku.
Wystawa po raz pierwszy prezentowana była w 2010 roku w Zamku Książąt Pomorskich w Słupsku. Ze względu na duże zainteresowanie tematem, w kolejnych latach prezentowana była również w Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie oraz Muzeum Regionalnym w Szczecinku.
Tekst: Anna Sujecka, kuratorka wystawy
Ilustracja: Epitafium Ewalda von der Goltz, 1710 r., autor nieznany, malowidło na blasze, nr inw.: MPŚ-S/127