EWANGELICKIE DZIEDZICTWO W SŁOWIE, ŻYCIU, OBRAZIE.
OBCHODY 500.LECIA REFORMACJI NA POMORZU/2017

W ramach europejskich obchodów 500-lecia Reformacji na rok 2017 zaplanowano w Trójmieście wiele wydarzeń, których celem jest prezentacja kilkusetletniego dziedzictwa społeczno-kulturalnego społeczności luterańskiej i kalwińskiej w Gdańsku oraz roli tej społeczności w rozwoju miasta i regionu na przestrzeni stuleci.

Honorowy patronat nad obchodami w Gdańsku i na Pomorzu objęli: Mieczysław Struk – Marszałek Województwa Pomorskiego, Paweł Adamowicz – Prezydent Gdańska, Wojciech Szczurek – Prezydent Gdyni i Jacek Karnowski – Prezydent Sopotu.

Program będzie realizowany przez Diecezję Pomorsko-Wielkopolską Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP we współpracy z Muzeum Narodowym w Gdańsku, Muzeum Historycznym Miasta Gdańska, Uniwersytetem Gdańskim, Nadbałtyckim Centrum Kultury, Polską Filharmonią Bałtycką oraz wieloma innymi instytucjami naukowymi i kulturalnymi regionu. Nad całością czuwać będzie Komitet Organizacyjny, w którego skład z ramienia Diecezji wchodzą: bp Marcin Hintz, ks. Marcin Pilch, prof. Jan Iluk oraz Dominika Gzowska.

Muzeum Narodowe przygotowuje wystawę Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina Lutra, która przybliży najważniejsze wątki związane z historią protestantów w Gdańsku. Ważnym celem wystawy będzie ukazanie możliwie pełnego obrazu różnych konfesji oraz ich wpływu na życie polityczne i społeczne, a także na codzienne życie gdańskiego patrycjatu, mieszczan i plebsu. Prezentacja dziejów protestantyzmu w Gdańsku obejmie okres trzech stuleci – od XVI do końca XVIII wieku, a więc czasy największej świetności miasta, jego chwały i osiągnięć na wielu polach: ekonomicznym, naukowym i kulturalnym. Na wystawie eksponowane będą dzieła sztuki i rzemiosła, obrazujące założenia ideologii i dogmatów reformacyjnych. Partnerami przedsięwzięcia są: Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, Archiwum Państwowe w Gdańsku i Biblioteka Gdańska PAN. Kuratorami wystawy są Małgorzata Buchholz-Todoroska (Muzeum Narodowe w Gdańsku), Agata Larczyńska (Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska), Monika Płuciennik (Archiwum Państwowe w Gdańsku) i Janusz Trupinda (Muzeum Historyczne Miasta Gdańska).

W ramach Projektu Reformacja i ewangelicyzm nad Bałtykiem Nadbałtyckie Centrum Kultury koordynuje wiele przedsięwzięć naukowych i kulturalnych, które odbędą się w Gdańsku i innych miejscowościach Pomorza. Najważniejszym z nich będzie konferencja naukowa w Ratuszu Staromiejskim Reformacja i ewangelicyzm nad Bałtykiem. W planach są także wystawy: Życie i dokonania Jana Bugenhagena, Z życia kościołów i protestantów na Pomorzu w XIX i XX wieku oraz Sola Scriptura – o pomorskiej sztuce kościelnej. Wraz z przewodnikami uczestnicy wydarzeń będą mogli wędrować szlakiem Reformacji po ulicach Gdańska, odbędzie się także wyjazd studyjny na Pomorze, podążający śladami Reformacji.

Ważnym elementem obchodów będzie Kongres Reformacyjny, w dniach 1819 maja, w ramach którego na Uniwersytecie Gdańskim odbędzie się konferencja naukowa pt. Słowo Ewangelii i jego oddziaływanie w tradycji Reformacji XVI wieku. Zaplanowano pięć bloków tematycznych prelekcji: historia, teologia, filozofia, sztuka i muzyka oraz ekonomia i socjologia religii. Łącznie zostanie wygłoszonych dwadzieścia referatów, które ukażą się w publikacji pokonferencyjnej. Podsumowaniem kongresu ma być debata w gdańskim Dworze Artusa, z udziałem osobistości świata kultury i życia społecznego.

We wrześniu 2017 r. Instytut Historii PAN wraz z Instytutem Historii oraz Instytutem Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego przygotowują międzynarodową konferencję Jubileusz Pięćsetlecia Reformacji (1517–2017). Protestantyzm w Prusach Królewskich i Książęcych. Historia – Ludzie – Sztuka – Literatura. Przedmiotem rozważań naukowców będą dzieje i pokłosie Reformacji, zarówno w sferze religijnej, jak i w dziejach państw i społeczeństw, w sztuce, architekturze, literaturze, nauce. Celem badań będzie również pogłębiona refleksja nad różnymi dziedzictwami Reformacji w przestrzeni obu części Prus, dziś już po części utraconych w skutek dziejowych katastrof. Konferencja skupiać się będzie na okresie od XVI wieku po początki wieku XIX, czyli od pojawienia się Reformacji aż do zniesienia autonomicznych Kościołów luterańskich w wielkich miastach pruskich oraz unii i utworzenia Kościoła ewangelickiego w Prusach w 1817 r.

Istotną rolę w prezentacji artystycznego dorobku protestantyzmu przypisać należy także muzyce. Ważnym wydarzeniem będzie Koncert Reformacyjny w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej, na którym po raz pierwszy zostanie wykonana przez gdańskich filharmoników V Symfonia d-moll, op. 107 „Reformacyjna”, skomponowana przez Feliksa Mendelssohna Bartholdy’ego w 1830 roku z okazji 300. rocznicy Wyznania Augsburskiego. Oprócz tego w programie gdańskich i pomorskich obchodów planowane są cykle koncertów o kameralnym charakterze, odbywające się w wielu salach udostępnionych przez organizatorów i partnerów projektu.