maj – listopad 2017 r.
Organizatorzy: Nadbałtyckie Centrum Kultury, Polska Akademia Umiejętności Stacja Naukowa w Gdańsku
Idea projektu
Poświęcony 500-leciu Reformacji nad Bałtykiem projekt, obejmujący międzynarodową konferencję naukową i wiele imprez towarzyszących, organizowany przez Nadbałtyckie Centrum Kultury i Polską Akademię Umiejętności Stację Naukową w Gdańsku, jest wspólnym przedsięwzięciem obejmującym znaczący udział wielu innych podmiotów. Należy do nich Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie, Pracownia Historii Pomorza i Krajów Nadbałtyckich Instytutu Historii UG i Instytut Kaszubski. W przygotowanie imprez towarzyszących włączone są wszystkie znaczące instytucje kultury województwa pomorskiego, jak Archiwum Państwowe w Gdańsku, a przede wszystkim muzea Gdańska, Słupska, Wejherowa, Starogardu Gdańskiego, Bytowa i Gdyńskie Centrum Filmowe.
Badania nad reformacją w Polsce mają długą tradycję naukową. Prowadzi je wielu wybitnych naukowców: historyków, historyków sztuki, socjologów, literaturoznawców czy muzykologów z ośrodków uniwersyteckich w Polsce i zagranicą. Badania te intensyfikowane w ostatnich kilkunastu latach zostaną zaprezentowane na wielu forach, w czasie rocznicowych obchodów w 2017 roku. Projektem niniejszym włączamy się do naukowych dysput, do ukazania tego wydarzenia i jego konsekwencji w sferze kulturowej i społecznej. Wychodzimy od początków historii Reformacji, a konkretniej postaci jej współtwórcy Johannesa Bugenhagena (1485–1558), któremu będzie poświęcony w znacznym stopniu, program pierwszego dnia konferencji. Następnie w naukowej refleksji skupimy się na dziejach najnowszych (XIX i XX w.) z akcentami dotyczącymi współczesności, a więc dziedzictwa materialnego i duchowego przesłania ewangelicyzmu w Polsce, krajach skandynawskich i bałtyckich.
Proponujemy wszystkim odbiorcom tego, wielowymiarowego kulturowego projektu następujący program spotkań: począwszy od konferencji naukowej i panelu/debaty poprzez edukacyjne wystawy – prezentujące cenne zasoby archiwalno-źródłowe i obiekty sztuki muzealnej, do uczestnictwa w koncercie i wędrówce szlakiem kulturowym Reformacji, a także w przeglądzie filmowym przedstawiającym protestantyzm w kinie europejskim.
Dzieło Reformacji, o czym nie zawsze w powszechnej świadomości wiadomo, stanowi wspólne dziedzictwo Polski. Jest to bogactwo, które nie sposób pominąć, chcąc prawidłowo kreślić obraz kultury polskiej. Przypomnimy dzieje Reformacji, jej wkład w rozwój ważnych instytucji nauki i kultury, a także wpływ na kształtowanie piśmiennictwa i pozycji języka narodowego (Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Andrzej Frycz Modrzewski). Dziedzictwo wyznawców Kościoła ewangelicko-augsburskiego odnajdujemy w trwałych kulturotwórczych śladach na Pomorzu, w Polsce i Europie nad Bałtykiem, Nie pomijając zjawiska konfrontacji, zwracamy uwagę na spotkanie i współistnienie ludzi różnych religii i kultur, bogactwo wynikające z różnorodności, zakorzenione w mitycznych tradycjach polskiej tolerancji, Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Współorganizatorzy:
Pracownia Historii Pomorza i Krajów Nadbałtyckich Instytutu Historii UG
Instytut Kaszubski
Archiwum Państwowe w Gdańsku
Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku
Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie
Muzeum Historyczne Miasta Gdańska
Niemiecki Instytut Historyczny
Centrum Kultury Filmowej w Gdyni
Ramowy program wydarzeń
- 7 maja 2017, 27 października 2017 – wędrówka śladami Reformacji w Gdańsku
- 2–3 lipca 2017 – wyjazd studyjny – śladami Reformacji na Pomorzu
- 17–18 października 2017 – konferencja naukowa w Ratuszu Staromiejskim Reformacja i ewangelicyzm nad Bałtykiem
17 października – Johannes Bugenhagen – Doktor Pomeranus
18 października – Dziedzictwo materialne i kulturowe przesłanie - 17 października 2017 – Centrum św. Jana – wernisaż wystawy Życie i dokonania Jana Bugenhagena
- 18 października 2017 – Archiwum Państwowe w Gdańsku – wernisaż wystawy archiwalnej Z życia kościołów i protestantów na Pomorzu w XIX i XX wieku
- 19 października 2017 – Centrum św. Jana – panel pastorów, koncert
- październik 2017 – Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, wystawa modlitewników i kancjonałów
- listopad 2017 – koncert muzyki chóralnej w kościele św. Leona (po-ewangelickim) w Wejherowie
Projekty towarzyszące
Wystawy
Życie i dokonania Jana Bugenhagena – Centrum św. Jana
Kancjonały i modlitewniki kaszubsko-pomorskie – Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie
Z życia kościołów i protestantów na Pomorzu w XIX i XX wieku – Archiwum Państwowe w Gdańsku
Sola scriptura… – Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie, I–IV 2017
Die blume ist verwelckt… – Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim, X–XII 2017
Panel pastorów Pomorza
Współczesne problemy i wyzwania protestantyzmu.
Ratusz Staromiejski, moderatorzy: prof. Cezary Obracht-Prondzyński, dr Krzysztof Ulanowski
Szlak kulturowy Reformacji
Wędrówki po Gdańsku z przewodnickim zeszytem
Wyjazd studyjny z historycznymi wypisami: Dziedzictwo pomorskiego ewangelicyzmu – miejsca, budowle, ludzie
kurator Klaudiusz Grabowski
Prezentacje filmowe Protestantyzm w kinie
Gdyńskie Centrum Filmowe, kurator prof. UG Krzysztof Kornacki
Wydawnictwa
publikacja materiałów pokonferencyjnych, przewodniki szlaku kulturowego Reformacji – Gdańsk i Pomorze
Opracowała Bronisława Dejna